Tahsilat ve Ödemelerde Tevsik Zorunluluğu, 01.01.2016 Tarihinden İtibaren Geçerli Olmak Üzere Yeniden Belirlenmiştir.

 Maliye Bakanlığı, ödeme ve tahsilâtlarda tevsik zorunluluğuna ilişkin olarak öteden beri uygulamakta olduğu 8.000,00 TL.lik haddi, 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile, 01.01.2016 tarihinden itibaren uygulanmak üzere  7.000,00 TL'ye indirmiştir.

 Tevsik zorunluluğu kamuoyunun gündemine 2003 yılında yayımlanan 320 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliği ile girmiş, daha sonra yayımlanan 323, 324 ve 332 Sıra Numaralı Tebliğ'lerle revize edilmiş olup, 24.12.2015 tarihinde yayımlanan 459 Sıra No.lu Tebliğ ile de son halini almıştır.

 Ödeme ve tahsilatlarda tevsik zorunluluğunda son durum ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslar aşağıda açıklanmıştır.

1-    Yıllar İtibariyle Tevsik Zorunluluğu İlişkin Hadler;

 Ödeme ve tahsilâtlarda tevsik zorunluluğuna ilişkin haddin, yıllar itibariyle kronolojik değişimi aşağıdaki gibidir:

2-  Kimler Tevsik Zorunluluğu Kapsamına Giriyor?

 Tahsilat ve ödemelerde tevsik zorunluluğu kapsamına;

·   Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,

·   Serbest meslek erbabı,

·   Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar,

·   Defter tutmak zorunda olan çiftçiler,

·   Vergiden muaf esnaf girmektedir.

3-  Tevsik Zorunluluğu Kapsamındaki Ödemelerin Yapılacağı Aracı Kurumlar Kimler?

Tahsilat ve ödemeye konu işlem tutarının 7.000,00 TL.yi aşması halinde, tahsilat ve ödeme işlemlerinin  tevsik zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Tahsilat ve ödeme işlemlerinin gerçekleştirileceği aracı finansal kurumlar ise aşağıdadır:

·   Bankalar  (Katılım Bankaları Dahil),

·   6493 sayılı Kanuna Tabi Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri,

·   Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun Kapsamında Yetkilendirilmiş Ödeme Kuruluşları,

·   Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi.

4-  Tevsik Zorunluluğu Hangi Belgeler İle Belgelendirilecek?

Yukarıda belirtilen aracı kurumlar aracı kılınmak suretiyle; havale, çek, kredi kartı ve bu kurumlar aracılığıyla tahsil edilen senetler gibi bankacılık araçları kullanılarak yapılan ödemeler ve tahsilatlar karşılığında bu kurumlar tarafından;

- Dekont,

- Hesap bildirim cetveli,

- Alındı vb.

düzenlenmesi zorunlu olup,  bu belgeler düzenlendiğinde ödemeler ve tahsilatlar bu uygulama kapsamında tevsik edilmiş sayılacaktır. Bu kurumların internet şubeleri üzerinden yapılan işlemler de aynı kapsamda değerlendirilecektir.

Öte yandan, aracı finansal kurumlar tarafından düzenlenen  bu belgeler yapılan işlemi değil, o işleme ilişkin tahsilat veya ödemeyi tevsik etmektedir. Tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması, bu zorunluluğu ortaya çıkaran işleme ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu'nda yer alan belgelerin (Fatura, İrsaliyeli Fatura, Gider Pusulası, Sevk İrsaliyesi vb.)  düzenlenmesi zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.

5-  İspat (Tevsik) Zorunluluğunun Kapsamı ve Tutarı Nedir ?

Maliye Bakanlığı; tevsik zorunluluğu kapsamında olanların kendi aralarında ve tevsik zorunluluğu kapsamında olmayanlarla yapacakları 7.000,00 TL'yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmalarını ve bu tahsilat ve ödemelerini söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmelerini zorunlu tutmuştur.   

Buna göre;

·   Her türlü mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin tahsilat ve ödemelerin,

·   Avans, depozito, pey akçesi gibi suretlerle yapılacak tahsilat ve ödemelerin,

·   İşletmelerin kendi ortakları ve/veya diğer gerçek ve tüzel kişilerle yaptığı her türlü tahsilât ve ödemelerin

7.000,00 TL olarak belirlenen haddi aşması durumunda, aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve bu işlemlerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi gerekmektedir.

6-  Aynı Günde Aynı Kişi veya Kurumlarla Yapılan İşlemlerde 7.000,00 TL.lik Had Nasıl Hesaplanacak?

Aynı günde aynı kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerde tevsik zorunluluğu, toplam işlem tutarının 7.000,00 TL.lik haddi aşıp aşmadığına bakılarak belirlenecektir. Buna göre, aynı günde aynı kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerin toplam tutarının 7.000,00 TL.lik haddi aşması durumunda, işlemlerin her biri işlem bazında belirlenen haddin altında kalsa bile, 7.000,00 TL.lik haddi aştığı işlemden itibaren işleme konu tahsilat ve ödemelerin aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması zorunludur. Konu hakkında sözü edilen Tebliğde yer alan örnek aynen aşağıdaki gibidir: 

Örnek: Tevsik zorunluluğu kapsamında olan (A) A.Ş., aynı gün içerisinde (B) Ltd. Şti.nden sırasıyla 1.000,00 TL, 3.000,00 TL, 3.500,00 TL ve 500,00 TL tutarında ayrı ayrı mal alımları gerçekleştirmiştir.

Tevsik zorunluluğu kapsamında olan (A) A.Ş.'nin (B) Ltd. Şti.nden aynı günde yaptığı mal alımları toplamı 3.500,00 TL'lik alımla 7.000,00 TL'lik haddi aştığından, son iki işleme ait tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması gerekmektedir.

7-  Kısım Kısım Yapılan Tahsilât ve Ödemelerde Had Hesabı Nasıl Yapılacak?

Tahsilat ve ödemeye konu işlem tutarının 7.000,00 TL.yi aştığı durumlarda, bedelin farklı tarihlerde kısım kısım ödenmesinin hiç bir önemi bulunmamakta, her bir tahsilat ve ödemenin tevsik zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Örneğin; Serbest meslek erbabı (C), (D) A.Ş.'ye bir yıl süreyle vereceği hizmet karşılığında 12.000 TL alacaktır. Aralarındaki anlaşma gereği (D) A.Ş., hizmet bedelini 1.000 TL'lik taksitler halinde ödeyecektir. Bu durumda serbest meslek makbuzunun, taksitlerin ödendiği tarihlerde 1.000 TL üzerinden düzenlenmesi tevsik zorunluluğunu ortadan kaldırmayacak, sözleşmenin toplam tutarı belirlenen haddi aştığından kısım kısım yapılan her bir tahsilat ve ödemede aracı finansal kurumlar vasıtasıyla tevsik edilecektir. Söz konusu tahsilât ve ödemelerde tevsik zorunluluğuna uyulmaması durumunda serbest meslek erbabı (C) ile (D) A.Ş.'ye ayrı ayrı ceza uygulanacaktır.

8- Vadeli Satışlarda Tevsik Zorunluluğu Nasıl Olacak?

Vadeli satışlarda, tevsik kapsamında olan mal ve hizmet bedelinin  7.000,00 TL.yi aşması, tevsik zorunluluğu açısından yeterli bulunmaktadır. Bir başka ifadeyle, fatura veya benzeri belgede gösterilen meblağın tevsik zorunluluğuna ilişkin 7.000,00 TL.lik haddi aşması yeterlidir. Bu bedelin farklı tarihlerde ödenmesi halinde, her bir tahsilat ve ödemenin aracı finansal kurumlardan geçirilmesi gerekecektir.

9- Cari Hesap Kullanılmasında Uygulama Nasıl Olacak?

İşletmelerin kendi ortakları ile diğer gerçek ve tüzel kişilerle olan ve herhangi bir ticari içeriği olmayan nakit hareketlerinde işlem tutarı 7.000,00 TL.yi aşıyor ise bunlar da tevsik kapsamında olacağından,  tahsilat ve ödemelerin  aracı finansal kurumlar vasıtasıyla yapılması gerekmektedir.

10- Tevsik Zorunluluğu Kapsamda Olmayan Tahsilât ve Ödemeler Neler?

·      5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlara ait döner sermaye işletmelerinin işlemlerine konu tahsilat ve ödemeler,

·   6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda tanımlanan sermaye piyasası aracı kurumlarında yapılan işlemlere konu tahsilat ve ödemeler,

·    Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararda tanımlanan yetkili döviz müesseselerinin yapacakları döviz alım satım işlemlerine ilişkin tahsilat ve ödemeler,

·      Tapu sicil müdürlüklerinde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemeler,

·      Noterlerde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemeler,

·      5018 sayılı Kanunda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, kanunla kurulan diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan ve işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşlar veya bunlara ait veya tabi diğer müesseseler tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin yatırılması gereken teminat tutarlarına ilişkin tahsilat ve ödemeler,

11- Cezai Müeyyide

Vergi Usul Kanununun mükerrer 355. maddesine 5228 sayılı Kanunla 03.08.2014 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere eklenen fıkra hükmü aynen aşağıdadır:

  “Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için bu maddeye göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere işleme konu tutarın % 5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Bu şekilde ceza kesilen mükellefler hakkında üçüncü fıkra hükmü uygulanmaz. Ancak, bu fıkra uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 770.000 TL.yi (01.01.2016 tarihinden itibaren 1.100.000 TL.) geçemez.”

 Buna göre, tahsilat ve ödemeleri tevsik zorunluluğu kapsamına giren mükelleflerin 7.000,00 TL.’yi aşan tahsilat ve ödemelerini aracı kurumlar vasıtasıyla yapmaları gerekmekte olup, bu zorunluluğa uymayanlara işleme konu tutarın % 5’i tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Ancak, bu şekilde hesaplanacak ceza tutarı, 01.01.2016  tarihinden itibaren, birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı için 1.370,00 TL, ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler için 690,00 TL ve bunlar dışında kalan için de 340,00 TL’den az olamayacaktır.