Şirketler araç ihtiyaçlarını karşılamak için kiralama veya satın alma yollarına gitmektedirler. Ayrıca örneği az da olsa personelin kendi aracını iş için kullanması yolu da tercih edilebilmektedir.
Facebook337TwitterLinkedIn25Google+WhatsApp
1- Satın Alınan Her Türlü Araca Ait KDV İndirilebilir Mi?
3065 sayılı KDV Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında ödenen KDV indirim konusu yapılamaz. Ancak maddede bahsi geçen “faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanlar” binek otomobil alımında ödedikleri KDV’yi indirim konusu yapabilirler.
Bu işletmelerin en bilinen örnekleri; taksi işletmeleri, sürücü kursları ve araç kiralama şirketleridir. (rent a car)
Araç alım-satımı faaliyeti ile uğraşan şirketler (Galericiler) bu araçları “153. Ticari Mallar” hesabında muhasebeleştirseler dahi yaptıkları iş binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi faaliyeti sayılamayacağından binek otomobillerinin alımında yüklenilen KDV’yi indirim konusu yapamazlar.
Bu çerçevede,
Binek otomobili dışındaki tüm araçların KDV’si şirketlerce indirim konusu yapılabilir.
Binek otomobili sayılan araçların ( Tanımı 2007/13033 sayılı BKK eki I sayılı listenin 9. sırasından hareketle 60 No.lu KDV Sirkülerinin (5.10) bölümünde detaylı olarak yapılmıştır.) alımında ödenen KDV indirim konusu yapılamaz.
Taksi işletmeleri, sürücü kursları ve araç kiralama şirketleri gibi faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanlar binek otomobili alımında ödedikleri KDV’yi indirebilirler.
2- Hangi Araçlar Binek Otomobili Sayılmaktadır?
60 No.lu KDV Sirkülerinin (5.10) bölümünde yer alan araç teslimlerinde uygulanacak KDV oranı konusundaki açıklamalar güncelliğini korumaktadır.
Buna göre, binek otomobili için aranan kriter Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunda yer almaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken araç ruhsatında ne yazdığı değil aracın GTİP tanımıdır. Ruhsatta “Ticari” yazmasının KDV açısından önemi yoktur. 1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örn. yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almaktadır.
Özellikle mini van tarzında araçlar ruhsatlarında “Ticari” olarak tanımlansalar dahi GTİP itibariyle binek otomobil sayıldığından bunların alımında ödenen KDV’nin indirimi mümkün değildir.
3- Binek Otomobil Alımında Ödenen KDV Gider Yazılabilir Mi?
3065 sayılı KDV Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında ödenen KDV indirim konusu yapılamadığından bu KDV, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir.
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen görüşlerde iktisap edilen binek otomobilin alış belgesinde hesaplanacak indirimi mümkün olmayan KDV’nin maliyet bedeline ilave ederek amortisman ayırmak suretiyle gider kaydedilmesi veya ilgili dönemde Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre gider olarak dikkate alınması ihtiyari olduğu belirtilmektedir. [1]
4- Kiralama Yoluyla Araç Temininde Ödenen KDV İndirilebilir Mi?
Şirketlerin araç kiralama şirketlerinden kiralama yoluyla temin ettikleri araçlar nedeniyle ödedikleri KDV indirim konusu yapılır.
Burada dikkat edilmesi gereken personelden araç kiralama durumudur. Bazı işletmeler araç ihtiyaçlarını kendi personelinden araç kiralama yoluyla karşılamaktadırlar. Bu durumda personelin başkaca bir faaliyet nedeniyle mükellefiyeti bulunmuyorsa şirketin kiralama bedeli üzerinden gelir vergisi stopajı kesmesi ve KDV tevkifatı uygulaması gerekmektedir. KDV Kanununun 1/3-f maddesi kapsamında taşınır mal kiralaması olarak değerlendirilen bu işlemde tam tevkifat uygulanır. 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilen bu vergi aynı dönemde 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilir.
Ayrıca bu kiralama nedeniyle imzalanacak sözleşmelerde binde 1,89 oranında damga vergisi hesaplanır.
5- Araç Satışlarında KDV Oranı Nedir?
2007/13033 sayılı BKK eki I sayılı listenin 9. sırasında;
Aşağıda tanımları yapılan motorlu taşıtlardan yalnız “kullanılmış” olanlar, “Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 8701.90.50.00.00 Kullanılmış olanlar ile 87.03 pozisyonundaki binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil). [(Yalnız binek otomobilleri, steyşın vagonlar, yarış arabaları, arazi taşıtları, jipler, vb., motorlu karavanlar, elektrik, gaz, güneş enerjili vb. motorlu taşıtlar, “8703.10.11.00.00 özellikle kar üzerinde hareket etmek için dizayn edilmiş sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu olanlar (dizel veya yarı dizel) veya kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu taşıtlar”, “8703.10.18.00.00 diğerleri”] [Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar hariç.] (Katma Değer Vergisi Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçları tesliminde bu Kararın 1 inci maddesinin (a) bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.),
Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (b) bendine göre binek otomobillerin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettikleri ve 31/12/2007 tarihi itibarıyla aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu olması halinde bu teslimde % 1 katma değer vergisi oranı uygulanır.
ibaresi yer almaktadır.
Buna göre, şirketlerin KDV Kanununun 30/b maddesine göre indirim konusu yapamadıkları binek otomobillerinin satışında %1 oranında KDV hesaplamaları gerekmektedir.
Ancak faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan ve binek otomobil alımında ödedikleri KDV’yi indirim konusu yapabilen taksi işletmeleri, sürücü kursları ve araç kiralama şirketleri bu araçları satışlarında %18 oranında KDV hesaplamak durumundadırlar.
Öte yandan binek otomobili kategorisine girmeyen ve 2007/13033 sayılı BKK’ye ekli I sayılı listenin 9. sırası kapsamında yer almayan diğer tüm araçların şirketler tarafından satışında %18 oranında KDV hesaplanması gerekmektedir.
6- Araç Kiralama Şirketlerinin 2 Yıldan Fazla Aktiflerinde Bulundurdukları Binek Otomobillerinin Satışında KDV Hesaplanacak Mıdır?
Mükelleflerin yalnızca 31/12/2007 tarihi itibarıyla aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin satışında % 1 KDV oranı uygulanacaktır.
7- Araç Satışlarında Muhasebeleştirme ve Beyan Nasıl Olmalıdır?
Şirketler araçları ellerinde bulundurdukları süre içinde amortismana tabi tutarlar. (Faydalı ömür:5 yıl; amortisman oranı: %20).
Şirketler bu araçları sattıklarında 1 no.lu KDV beyannamesinin “Matrah” kulakçığının “Diğer İşlemler” tablosunda “503” kodlu “Amortismana tabi sabit kıymet (taşınmaz, taşıt araçları, demirbaş, makine ve teçhizat vb.) satışları” satırında beyan etmek durumundadırlar. Satış nedeniyle kar oluşması durumunda da 679. Diğer Olağandışı Gelir Ve Karlar hesabına kayıt yapılacaktır.
ATİK satışına ilişkin KDV’nin KDV beyannamesinde hesaplanan KDV satırında gösterilmesi halinde, teslim ve hizmet karşılığını teşkil eden kümülatif bedel ile gelir tablosundaki brüt satışlar arasında fark oluşmasına neden olmakta ve bu fark nedeniyle, mükellefler idareye izahat vermek durumunda kalabilmektedirler. Bazı mükelleflerin bu açıklamayı yapmamak adına ATİK satışına ilişkin hesaplamış oldukları KDV’leri “İlave edilecek KDV” satırına yazmak suretiyle beyan etmeleri üzerine bu işlemin yanlış olduğu 66 No.lu KDV Sirkülerinde açıklanmıştır.
[1] Ankara VDB’nin 16/12/2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.18.02-32-270-7693-763 sayılı özelgesi
